Dinsdag 22 september 2015

Wat hebben we weer genoten van de jeepsafari met Sigrid van der Zee. Prettig gezelschap en een prachtige tocht door het achterland van het betoverende Lesbos.

Sigrid in haar element als gepassioneerd verhalenvertelster die haar ziel en zaligheid in de strijd gooit als ze je lessen leert over al wat groeit en bloeit. Over springkomkommers tegen reuma, het lieflijke gele venkelbloemetje als natuurlijke kauwgom, granaatappelsap tegen rimpels en kruiden als oregano, majoraan en thijm voor de lekkerste gerechten.

Historie volgde in Klapados, waar Ottomanen (nee, géén Turken, want Turkije bestond pas later) in 1912 verslagen werden door de Grieken en daarmee de bevrijding van het noorden weer een feit was. De restanten van het weggevaagde dorp en het Ottomaanse badhuis herinneren aan tijden van weleer. Hier voel je de ziel van velen die het leven lieten en besef je dat de geschiedenis zich overal op de wereld blijft herhalen in oeverloos landje-pik.

Vanaf de kansel in de kapel van de heilige Paraskevi een verhaal over Grieks-orthodoxe tradities. Waar sta/hangplekken duidelijk maken dat je écht niet een hele dienst hoeft uit te zitten. Het feit dat de meiden tegenover de mannen staan, maakt dat het lonken tijdens de mis gewoon door kan gaan.

Maar ook leren we over de doopgewoontes die maken dat zowel ouder als kind een traumatische ervaring opdoen, omdat men niet simpel wat doopwater over het hoofd laat lopen, maar het hele kind 3x in het doopvont ten onder laat gaan. Om daarna kruistekens op het tere kinderlijfje te schrijven met een munt die nog net geen littekens achterlaat. Maar die wel pijnlijk genoeg is om het gemiddelde kind aan te zetten tot de aanhef van een goddelijke lofzang van hemeltergend gekrijs. En daarmee hét perfecte lied laat horen dat hem of haar toegang geeft tot eeuwige opname in de kerkelijke goegemeenschap.

En zo vervolgden wij onze route weer hotsend en knotsend over hobbelige paden, zanderige wegen en door feeëerieke olijfboomgaarden om vervolgens te komen bij de ‘lesbische Ardennen’. Oh nee, dat was een té vrije vertaling van ‘Lesbian’, oftewel de engelse aanduiding voor Lesbosser dingetjes hier. In dit geval praten we dus over ‘het gebied dat zich aan laat zien alsof we in de Ardennen van Lesbos zijn’ en een van de meest favoriete landschappen van onze guide. Ze heeft er niets teveel over gezegd. Het is er werkelijk fantastisch.

Wat later, net voor Pterouda, komen we langs de ‘gekleurde rotsen’. Prachtige steenformaties in allerhande kleuren, die aanduiden dat er vele soorten stoffen in de mineralen opgenomen zijn. Bloedrood van ijzer, zonnegeel door zwavel en het krachtige groen is zowaar jade. Wat maakt de natuur toch pareltjes. Zo mooi dat je er stil van wordt. We maken hier kennis met ‘graffity of nature’.

De tocht met Sigrid zou niet compleet zijn als hij niet wordt onderbroken door een heerlijke lunch van allerlei locale spijzen op een sfeervol plekje. En bovendien een plaats waar de Ouzo rijkelijk vloeit. Behalve voor de chauffeurs dan, want ook in Griekenland zijn er grenzen aan het gebruik van dit goddelijke vocht in combinatie met stuurmanskunst. (Alhoewel ik me een Pappas in Plomari –dé Ouzoplek van Lesbos- herinner, die ons met rooddoorlopen ogen uitnodigde om met hem samen de omgeving te verkennen…uhhh…per auto. Dit was na zeker de 3^de 250 cc Ouzo waarvan wíj getuige waren. Voor dit liefdevolle gebaar van deze kerkebroeder bedankten we vriendelijk, waarna ik voor onze verdere route wachtte tot ik zeker wist dat hij héél vér voor ons reed.)

Enfin, onze lunchstop was in Ligeri. En Ligeri heeft ook een verhaal. Het verhaal van het leprameisje dat genas doordat ze zich dagelijks door varkensmest wentelde. Een geluk bij een ongeluk bij deze smerige gewoonte. De gelovige ouders zagen hierin een goddelijk gebaar van een van de vele heiligen die ‘t Grieks-orthodoxe geloof rijk is. En hoppa…als teken van eeuwig durende dank werd er een kapel uit de grond gestampt. Nadat deze een zowat ruïnale status had verkregen, werd er op de oude resten weer gewoon eentje bovenop gezet.

Next stop…Gavvathas. Het iniemienie stekje aan de kust dat op je netvlies blijft hangen als een plaatsje met ‘n lieflijk haventje, een woeste kleurrijke kustlijn en het contrastrijke beeld van de witte kapel en een roestige legertank die gebroederlijk naast elkaar staan als een symbool van oorlog en vrede.

Én…er is een ‘écht grieks’ huis. Zo eentje van een plaatje…wit, met van de felblauwe houten kozijnen en kleurige bloembakskes voor de deur. Attractief voor elke fotograaf.

Lesbos laat zich vandaag zien in al haar veelzijdigheid.

Niet veel later trekt ons karavaantje zich ploegend in fourwheeldrive door het losse zand van wat zich laat aanzien als ‘lesbisch Terschelling’. Oh nee, we waren er al achter dat dát niet juist was. Lesbosser Terschelling. Strandzand, wat duinvorming en helder water kenmerken dit gebied. En wat niet zichtbaar is, is wél aanwezig. Hier liggen namelijk veel resten van het versteende woud van Lesbos onder water. Gemineraliseerde bomen die de stille getuigen zijn van de tijd dat hier een tropisch woud groeide, dat door een vulkaanuitbarsting volledig bedekt werd onder as en lava. Dit fenomeen deed zich miljoenen jaren geleden voor. Goh en dat terwijl wij na eerdere uitleg van een nog onervaren hostess op het eiland, moesten geloven dat het een gevolg was van een vulkaanontploffing van enkele honderden jaren geleden. Het is te hopen dat het arme kind haar geschiedenis-en aardrijkskundeboeken nog eens opengeslagen heeft voor haar volgende spreekbeurt op het eiland. Of…inmiddels bij de plaatselijke VVV in Nederland werkt.

Nog even over deze plek…Als je hier goed zoekt, tref je hier kleine resten van het versteende woud aan op het strand. Het houd je lekker juttend bezig en levert met een beetje geluk een leuk souvenir op.

Voor het klapstuk van de dag wordt de spanning geleidelijk opgebouwd. Op de plaats aan de kust waar het Oude Antissa verdween in zee, wordt door Sigrid in eigen persoon de mythe van Orpheus en Eurydice vertelt.

We hangen gebiologeerd aan haar lippen als de woorden vloeien en het verhaal tot leven komt van de eens zo getalenteerde Orpheus. Een begenadigd dichter die zijn lier op betoverende wijze bespeelde. Graag gezien en graag gehoord op feesten en partijen van de ‘frivole madammen van Lesbos’ die hun leider erkenden in Dionysos, de god van het feestgedruis.

Orpheus had naast zijn muziek een andere grote liefde, Eurydice. Hun liefde werd hen echter niet lang gegund en het arme wicht werd na een ongeval opgeëist door Hades die haar meenam naar zijn dodenrijk. Orpheus, niet te flauw, ging verhaal halen en met de intens zuivere tonen van zijn liergeluid, wist hij zich een audiëntie te bemachtigen bij deze Hades, god van de onderwereld.

Hij smeekte om zijn lief en kreeg uiteindelijk zijn zin. Niet geheel onvoorwaardelijk, hij moest er wél wat voor doen. Of eigenlijk, hij moest er wat voor laten. Orpheus moest erop vertrouwen dat Eurydice hem volgen zou de ladder af (of op) terug naar een aards bestaan. Hij mocht níet omkijken om te zien of deze slinkse oppergod zijn woord zou houden. En dáár ging het mis. Orpheus bleek een wantrouwig, of misschien gewoon ongeduldig manneke en besloot net voor thuiskomst even over zijn schouder te blikken. Hades was not amused over deze actie, liet zijn toorn los over het hoofd van Orpheus en de eveneens tot tranen toe bewogen Eurydice. Greep haar vervolgens bij het nekvel en trok haar terug naar zijn rijk van de eeuwig durende dood.

Orpheus kon daarna geen vrolijke noot meer spelen. Iets dat hem later letterlijk de kop kostte toen de ‘madammen van Dionysos’ zijn treurige jammerklanken meer dan beu waren en besloten hem in moten te hakken en er de vissen mee te voeren. De lier en het hoofd van onze Orpheus werden later aangetroffen op het strand van het Oude Antissa.

En de wilde wieven van Dionysos? Die gingen daarna vast op zoek naar een nieuwe Frans Bauer of Dries Roelvink om hun partijtjes op te luisteren.

Een sad story L.

Natuurlijk wist Sigrid dit verhaal met veel meer respect en luister voor het mythische godenrijk van het oude Griekenland te brengen. Het was adembenemend, we waren stil.

Maar zoals na elk drama het gewone leven weer zijn doorstart kent, bracht Sigrid ook ons weer tot de realiteit van alle dag terug. Op het terras van een kleine tabepna aan de kust van Kalo Limani werden voor de laatste keer de glazen gevuld en getoast op Dionysos. Een waardige afsluiting van een mooie dag.